نشست «معارف پیش مفهومی و نقش آن‌ها در فهم متون وحیانی» برگزار می‌شود
تاریخ انتشار: ۱۲ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۴۷۵۹۹
ایسنا/قم مدیر گروه روش شناسی و مبانی معرفتی پژوهشکده معارف اهل بیت (ع)، از برگزاری نشست «معارف پیش مفهومی و نقش آن ها در فهم متون وحیانی» خبر داد.
حجت الاسلام و المسلمین اکبر اقوام کرباسی، مدیر گروه روش شناسی و مبانی معرفتی پژوهشکده معارف اهل بیت (ع)، در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: نشست «معارف پیش مفهومی و نقش آن ها در فهم متون وحیانی» به همت پژوهشکده معارف اهل بیت (ع) و با همکاری کمیته مرکزی کرسی های آزاداندیشی حوزه های علمیه برگزار می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی بابیان اینکه در این نشست حجت الاسلام و المسلمین شعبان نصرتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث و پژوهشگر پژوهشکده معارف اهل بیت (ع) سخنرانی میکند، اظهار کرد: حجت الاسلام والمسلمین رضا برنجکار مدیر مرکز تخصصی معارف اهل بیت (ع) و ریاست پژوهشگاه قرآن و حدیث به عنوان ناقد در این نشست حضور دارد و حجت الاسلام و المسلمین محمد رکعی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث، نیز دبیر این نشست است.
وی در رابطه با معرفی این نشست گفت: معناشناسان شناختی معارف را به دو دسته معارف پیش مفهومی و معارف مفهومی تقسیم کرده‌اند؛ بر اساس دیدگاه آنان برخی معارف، مستقیماً از تجربه‌های حسی به وجود می‌آیند و از تجربه‌های بدن مند ناشی میشوند. به این گروه از معارف که دسته‌ای از طرح واره های تصوری را در بر می‌گیرند معارف پیش مفهومی گفته می‌شود.
مدیر گروه روش شناسی و مبانی معرفتی پژوهشکده معارف اهل بیت (ع) با اشاره به اینکه طرح واره های مفهومی جزو نخستین مفاهیمی هستند که در ذهن انسان شکل می‌گیرند و به صورت مستقیم با تجربه‌های دریافتی- حسی انسان ارتباط دارند، ادامه داد: طرح‌واره‌های تصویری طرحی از تجارب جسمانی انسان هستند که در ذهن وی نقش بسته‌اند. طرحواره های تصویری بازتاب تجارب جسمانیای هستند که کسب می‌کنیم.
وی افزود: دسته دیگری از معارف، معارف مفهومی هستند؛ این دسته معارفی را تشکیل می‌دهند که جزو مفاهیم ذهنی و درونی انسان‌اند ولی مبتنی بر معارف پیش‌مفهومی هستند. به عبارت دیگر علوم پیش مفهومی از نخستین مفاهیمی هستند که در ذهن انسان و از دوره کودکی انسان بر اثر تعامل با محیط فیزیکی و تجربه‌های روزمره زندگی حاصل میشوند و به صورت ناخودآگاه در نحوه تفکر ما وجود دارند و با عنوان طرح واره خوانده می شوند.
حجت الاسلام و المسلمین اقوام کرباسی اضافه کرد: مفاهیم دیگر ذهنی و انتزاعی ما پس از این مفاهیم و بر پایه طرح واره های تصویری انتزاع میشوند. انسان همواره با محیط اطراف و الگوهایی که از آن دریافت میکند، سر و کار دارد. درک این الگوها جسمی شده است؛ یعنی از تعامل جسم ما با این الگوها حاصل می‌شود. بنابراین طرحواره های تصویری تجربه‌ای جسمی شده هستند که از حواس تجربی ما با محیط اطرافمان حاصل میشوند. برای نمونه حجم، طرحوارهای تصویری است که ما آن را از فضای محدود شده انتزاع می‌کنیم. سپس این مفهوم انتزاعی را در عبارتهایی نظیر «در گرفتاری افتاده‌ام» برای توضیح دادن وضعیتی احساسی و غیر مادی در مورد خود به کار می‌بریم.
وی با بیان اینکه مفاهیم غیرمادی عموماً به همین طریق ساخته میشوند، گفت: به این ترتیب که در انتزاع طرحوارهای ابتدا ذهن از یک موقعیت حسی، مفهومی انتزاعی با عنوان طرحواره را انتزاع میکند؛ برای مثال از دیدن قرار گرفتن شیئی در شیء دیگری مفهوم انتزاعی ظرفیت را انتزاع میکند. این مفهوم نخست در اعیان خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما سپس ذهن با توسل به ابزارهای ساخت و گسترش معنا نظیر استعاره مفهومی به گسترش طرح واره برای مفاهیم غیر مادی و غیرخارجی اعم از مفاهیم انتزاعی، معقولات ثانویه و مفاهیم معنوی اقدام می‌ورزد. طرح واره های تصویری پیش از شکلگیری مفاهیم در انسان و از تجربه‌های حسی انسان سرچشمه می‌گیرند و بنابراین پیش مفهومی هستند.
مدیر گروه روش شناسی و مبانی معرفتی پژوهشکده معارف اهل بیت (ع) اظهار کرد: باید به این نکته مهم اشاره کنیم که طرحواره های تصویری همان تصویر ذهنی نیستند؛ تصاویر ذهنی انسان معمولاً نتیجه عملکرد ذهن خودآگاه انسان است که از حافظه دیداری او حاصل می‌شود. در حالی که طرحواره های تصویری از تجربه‌های حسی گوناگون انسان حاصل میشوند و دارای الگوهای انتزاعی هستند. به بیان ساده۶تر انسان می‌تواند چشمان خود را ببندد و تصویری از اشیاء خارجی را در ذهن خود مجسم کند اما هرگز نمی‌تواند تصویری از طرحواره های تصوری نظیر ظرفیت و حجم در ذهن مجسم کند.
وی بیان کرد: سوال این است معرفتهای پیش مفهومی چه نقشی در تولید معرفت دینی دارند؟ این معرفتهای پیش مفهومی با معرفتهای پیشینی که در انسان نهادینه شده‌اند و با فطرت شناسانده میشوند چه تمایزی دارند؟ معرفت های پیشینی انسان که بنا بر اعتقاد ما به صورت بسته‌های پیشینه‌ای عقلی در اختیار انسان قرار گرفته‌اند آیا می‌توانند نوعی طرحواره تصویری باشند؟ آیا دست کم بخشی از معارف پیش مفهومی همان شناختهای فطری یا گونه‌ای از آن نیستند؟ یا اینکه شناختهای فطری از جنس مفاهیم هستند؟ در غیر این صورت این معارف، چه نقشی در گونه‌های معرفتِ مورد تأیید قرآن و حدیث دارند؟
حجت الاسلام و المسلمین اقوام کرباسی ادامه داد: اعتقاد ما بر این است که معارف فطری و معارف عقلی پیشینی نیز نوعی معرفت پیش فهومی هستند که البته جسمانی نیستند. بنابراین نباید این معارف را معرفتهای مفهومی در نظر گرفت.
مدیر گروه روش شناسی و مبانی معرفتی پژوهشکده معارف اهل بیت (ع) یادآور شد: این نشست پنجشنبه ۱۵ دی ۱۴۰۱ از ساعت ۱۳ الی ۱۵ در پژوهشکده معارف اهل بیت (ع) واقع در خیابان صفائیه، کوچه ۲۱، کوچه ۳، پلاک ۵۰ برگزار می‌شود همچنین علاقه مندان می‌توانند از طریق لینک مجازی www.maaref.org/neshast این نشست را دنبال کنند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری منطقه قم استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی ورزشی استانی شهرستانها استانی سیاسی استانی علمی و آموزشی شهادت سردار سلیمانی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی ورزشی حجت الاسلام و المسلمین معرفت های پیش طرح واره قرآن و حدیث
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۴۷۵۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا فلسفه کانت در میانه جنگ‌های امروزین هنوز کار میکند؟
اگر می‌خواهید دنیا را درک کنید لزوما مجبور نیستید در آن سفر کنید. نگاهی به امانوئل کانت (۱۷۲۴-۱۸۰۴) بیاندازید. در تاریخ ۲۲ آوریل جهان سیصدمین سالگرد تولد او را جشن می‌گیرد.
آن فیلسوف آلمانی هرگز خانه خود در پروس شرقی یعنی کونیگزبرگ یا کالینینگراد کنونی که امروزه بخشی از روسیه محسوب می‌شود ترک نکرد. با این وجود، این موضوع او را از تلاش برای درک جهان باز نداشت. عقاید او انقلابی در فلسفه ایجاد نموده و او را به پیشگام عصر روشنگری تبدیل کرده است.
معروف‌ترین اثر او تحت عنوان "نقد عقل محض" به عنوان نقطه عطفی در تاریخ تفکر تلقی می‌شود. امروزه کانت یکی از مهم‌ترین متفکران تمام اعصار محسوب می‌شود. بخش عمده‌ای از بینش او امروزه در جهان مواجه با تغییرات اقلیمی، جنگ‌ها و بحران‌ها هنوز معتبر هستند.
به گزارش فرارو به نقل از دویچه وله، برای مثال، چه چیزی می‌تواند به "صلح پایدار" بین دولت‌ها منجر شود؟ کانت در مقاله خود در سال ۱۷۹۵ میلادی "درباره صلح دائمی" ایده تشکیل "لیگ ملل" را به عنوان جامعه فدرال جمهوری خواهانه توصیه کرد.
از نظر کانت کنش سیاسی همواره باید بر اساس قانون اخلاق هدایت شود. کار او به طرحی برای تاسیس جامعه ملل پس از جنگ جهانی اول تبدیل شد که نهادی پیشگام در تاسیس سازمان ملل متحد در سالیان بعد بود و اثر خود را در اساسنامه آن نهاد بر جای گذاشت.
کانت علاوه بر حقوق بین الملل، قانون شهروندی جهانی را نیز تدوین کرد. او با این کار استعمار و امپریالیسم را رد میکند و ایده‌هایی را برای رفتار انسانی با پناهجویان تدوین کرده بود. به گفته کانت هر فردی حق بازدید از هر کشوری را دارد، اما لزوما این موضوع او را واجد حق مورد مهمان نوازی قرار گرفتن نمی‌سازد.
به نفع عقل و استدلالکانت کرامت انسانی و حقوق بشر را از منظر الهیاتی توجیه نمی‌کند بلکه از نظر فلسفی با عقل توجیه کرده است. او به مردم ایمان زیادی داشت. او معتقد بود که آنان خود می‌توانند بار مسئولیت اعمال شان را برعهده گیرند. کانت بر این باور بود که با عقل و برهان می‌توان بر زندگی مسلط شد و برای این امر قاعده‌ای اساسی بیان کرد: "به گونه‌ای عمل کن که حداکثر اراده خود را در هر زمان به عنوان اصل قانونگذاری عمومی در نظر بگیریم". او این امر را "ضرورت قاطع" نامید. امروز ما آن را این گونه فرموله می‌کنیم: شما فقط باید کاری را انجام دهید که برای همگان بهترین است.
کانت در سال ۱۷۸۱ میلادی آن چه را که احتمالا مهم‌ترین اثرش می‌باشد منتشر کرد. او در "نقد عقل محض" چهار پرسش اساسی فلسفه را مطرح میکند: چه چیزی می‌توانم بدانم؟ باید چکار کنم؟ به چه چیزی می‌توانم امیدوار باشم؟ و انسان چیست؟
جستجوی او برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها به اپیستمولوژی یا معرفت شناسی معروف است. او بر خلاف بسیاری از فیلسوفان پیش از خود توضیح می‌دهد که ذهن انسان نمی‌تواند به پرسش‌هایی مانند وجود خدا، روح یا آغاز جهان پاسخ دهد.
"ژان پل" رمان نویس آلمانی (۱۷۶۳-۱۸۲۵) درباره کانت می‌گوید: "کانت نور جهان نیست بلکه یک منظومه شمسی تابناک است".با این وجود، دیگر بزرگان روشنفکر هضم نوشته‌های کانت را دشوار قلمداد می‌کردند. "موسى مندلسون" فیلسوف گلایه داشت خوانش آثار کانت نیازمند به کار بردن "شیره اعصاب" است! او گفته بود که خود نتوانست این کار را انجام دهد.
آموزه‌ها و نوشته‌های امانوئل کانت مبانی تفکر جدیدی را بنا نهادند. عبارت کانت با عنوان "جرات اندیشیدن داشته باش"! یا به لاتین Sapere aude معروف شد و به همین خاطر از کانت به عنوان پیشگام روشنگری یاد کرده اند. این جریان فکری عقل انسان (عقلانیت) و استفاده صحیح از آن را معیار همه اعمال اعلام کرد.
امروزه هنوز قضاوت‌ها و پیشداوری‌های متعددی در مورد کانت در جریان است. برای مثال، "اوتفرید هوفه" فیلسوف معاصر آلمانی و کانت شناس در کتاب تازه خود تحت عنوان "شهروند جهان از کونیگزبرگ" این پرسش را مطرح میکند که آیا کانت یک نژادپرست اروپا محور بود یا آن که آیا کانت به مجاز بودن تبعیض علیه زنان قائل بود. در هر دو مورد پاسخ هوفه مثبت است البته با قید شرط او می‌نویسد: "بله، اما ... ".
کانت به معنای امروزی نژادپرست نبود. برعکس او استعمار و برده داری را محکوم کرد. اگرچه کانت هرگز فراتر از کونیگزبرگ سفر نکرد پایتخت پروس شرقی در آن زمان یک شهر تجاری پر جنب و جوش بود و به نوعی "ونیز شمال اروپا" قلمداد می‌شد. علاوه بر این، کانت عملا سفرنامه‌های مرتبط با کشور‌های دیگر را بلعیده بود!
آیا کانت انسان گریز بود؟ علیرغم آن که او برنامه روزانه کاملا منظمی داشت، اما از صرف ناهار با دوستان و آشنایان لذت می‌برد، عاشق بازی بیلیارد و بازی با کارت بود، به تئاتر می‌رفت و در سالن‌های شهر به عنوان فردی سرگرم کننده و جذاب قلمداد می‌شد.
مراسم و رویداد‌ها زیادی در آلمان به یاد کانت و میراث او در سال ۲۰۲۴ میلادی به مناسبت سیصدمین سالگرد تولدش برگزار میشوند. برای مثال، موزه بوندس کونست هاله در شهر بن میزبان نمایشگاهی درباره کانت با عنوان "مسائل حل نشده" بوده است.
علاوه بر آن، یک کنفرانس بزرگ آکادمیک در ماه ژوئن(خرداد) در برلین برگزار خواهد شد و پس از آن کنگره بین المللی کانت در بن در اواخر سال جاری میلادی برگزار خواهد شد که در ابتدا برای برگزار شدن در کالینینگراد برنامه ریزی شده بود، اما به دلیل جنگ روسیه با اوکراین امکان برگزار در آنجا وجود ندارد. قبر کانت در دیوار پشتی کلیسای جامع کونیگزبرگ واقع شده است. آن کلیسا یکی از معدود بنا‌های تاریخی باقی مانده پس از بمباران جنگ جهانی دوم و موج تخریب متعاقب آن در اتحاد جماهیر شوروی بود.
تاثیر کانت بر تاریخ حقوقی آلمان عمیق بوده، اما ظهور ناسیونالیسم مانع از آن شد که آثار او تا پس از جنگ جهانی دوم به نیروی غالب در اندیشه سیاسی آلمان تبدیل شود. اکنون سیصد سال از سالگرد تولد کانت می‌گذرد و او هنوز به مثابه متفکری برجسته شناخته می‌شود که تا به امروز می‌تواند الهام بخش جنبش‌های سیاسی باشد.
کانال عصر ایران در تلگرام
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد